U holu Doma kulture u Srpcu 18.03.2019. је оdržana promocija Zbornika ,,Sava Mrkalj , pjesnik i filolog“ u organizaciji Centra za kulturu i sport. Promociji su prisustvovali učenici naše škole sa profesoricama srprkog jezika Slobodankom Vučinić i Brankom Keser.
U ime domaćina, posjetioce je pozdravio stručni saradnik za kulturu Stevan Umljenović, a zatim su o knjizi govorili predsjednik Krajiškog kulturnog centra ,,Sveti Sava “ Banja Luka Dragan Krošnjar i priređivač Duško Pevulja, profesor na Filološkog fakulteta u Banjoj Luci. Pevulja je istakao da je zbornik nastao povodom 235 godina od rođenja i 185 godina od smrti Save Mrkalja, sa željom da se na jednom mjestu objedine podaci o njegovom životu i detaljno predstavi njegov rad. U knjizi su se našli najbolji radovi koji su nastali u vremenskom interval u od 150 godina, a koje su napisali najznačajniji proučavaoci Savinog djela, književni istoričari i lingvisti, te 12 Mrkavljevih originalnih pjesama.Ovom prilikom Pevulja je pomenuo i trenutno stanje srpskog jezika, istaknuvši da situacija nije na zavidnom nivou, uz uvjerenje da će narod uvidjeti značaj jezika i neraskidivu vezu koju ima sa narodom koji ga govori. Sava Mrkalj je bio srpski filolog, prvi reformator srpske ćirilice i jezika, filozof, đakon i pjesnik i jedan od najumnijih Srba sa početka 19. vijeka.Rođen je 1783. godine u Sjeničaku na Kordunu (Vojna krajina), a umro u bečkoj bolnici 1833. godine. U svom delu “Salo debeloga jera libo azbukoprotres” objavljenom u Pešti 1810. godine zalagao se za reformu tadašnjeg zastarjelog i nerazumljivog pravopisa i tražio primjenu fonetskog pisma baziranog na narodnom jeziku.Reformisao je ondašnju azbuku i predložio novu na osnovu pravila “piši kako govoriš”. Tadašnju staroslovensku i crkvenoslovensku ćirilicu, koja je imala više od 40 slova, sveo je na 29, od kojih su 24 u današnjoj srpskoj azbuci. Ovim idejama uticao je na Vuka Stefanovića Karadžića koji u Pismenici 1814. godine upotrebljava Mrkaljevu azbuku “jerbo za Serpski jezik lakša i čistija ne može biti od ove”.Iako Mrkalj nije istrajao u borbi za reformu pravopisa i uvođenje narodnog jezika za književni, ostaje da je on načinio prvi veliki i presudni korak ka demokratizaciji jezika i pisma.
Ljubitelji književnosti su imali priliku da pogledaju i izložbu ,,Sava Mrkalj-dva veka duga“ .Izložbu o Savi Mrkalju 15.3. posjetili su učenici II2 gimnazije sa profesoricom srpskog jezika i književnosti Slobodankom Vučinić, a 20.3 učenici IIIet u pratnji profesorice srpskog jezika i književnosti Brankom Keser.
“Ova izložba me podstakla na razmišljanje o razvojnom putu našeg jezika i o poteškoćama sa kojima su se susretali naši prvi filolozi. Nadam se da će u našem gradu biti još ovakvih izložbi”, izjavio je jedan od učenika iz drugog razreda gimnazije.
Svjetlana Petković, IIIet
